در فلسفه اسلامی به ویژه در حکمت صدرایی، برای انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خیال و عقل در نظر گرفته میشود. انسان در هر یک از این انحاء وجودی، ادراکات و افعال خاص خود را دارد اما برخی ادراکات و افعال نیز به قلب نسبت داده شده است. در بیان عرفا و حکمای اسلامی سه دیدگاه مختلف درباره قلب و نسبت آن با عقل دیده میشود. در بررسی حاضر که بنابر خوانش علامه طباطبائی از حکمت متعالیه صدرایی صورت گرفته است، قلب استعارهای مجازی از نفس یا همان حقیقت انسان معرفی میشود که بر هر سه ساحت وجود انسان استوار است. از نگاه علامه طباطبائی، ادراک زیبایی نوعی معرفت حضوری است و با قلب ارتباط مستقیم دارد و متعاقباً در آن تأثیر میگذارد. از این رو نقش مهمی برای زیبایی و زینت در زندگی انسان در نظر میگیرند و آن را برای حیات اجتماعی انسان ضروری میدانند. ایشان توجه انسان به زیبایی را مطابق قوا و احتیاجات او و در نتیجة الهام الاهی میدانند به طوری که نگاه زیباشناسانه در استکمال مراتب وجودی انسان تأثیر بسیاری دارد و هنر و ادبیات را از مهمترین ادراکات اعتباری هر جامعه میشمارند.
كليدواژگان: علامه طباطبائی، فلسفه هنر، زیباییشناسی، ادراک زیبایی، قلب، علم حضوری
محمدحسین سرانجام، حسین کلباسی اشتری
پژوهشهای فلسفی، بهار ۱۴۰۱، سال ۱۶، شماره ۳۸، صص ۳۱۵-۳۴۰
برای مطالعه مقاله ایــنــــجــــــــــا را کلیک نمایید.