مسألۀ تجرد نفس، از مهمترین مباحثی است که همواره کانون توجه متفکران مختلف قرار گرفته است. به عقیدۀ پروکلوس نفس امری غیرمادی و پدیدآورندۀ جسم است به‌طوری‌که جسم پدیدآمدة پدیدآمدة پدیدآمده است. غزالی نیز برخلاف اشعریان پیش از خود که اعتقادی به تجرد نفس نداشتند، نفس را مجرد می‌داند و[...]
علامه طباطبائی از تعابیر گوناگونی برای تعریف ادراکات اعتباری بهره برده‌اند؛ اما هیچ‌یک از آنها تمامی شاخص‌های یک تعریف مطلوب، مانند جامع بودن، مانع بودن، روشن‌تر و شناخته‌شده‌تر بودن معرِّف نسبت به معرَّف و غیره را دارا نیستند. لذا این نوشتار [...]
در این نوشتار قصد آن داریم با رجوع به مقدمه مهمترین جامع از جوامع حدیثی امامیه، یعنی کتاب شریف اصول کافی به قلم ابوجعفر اسحاق کلینی (م. 329ق.) تقریر وی از مبانی شناخت دین خاتم را به شیوه‌ای که در نوع خود یگانه و بی‌نظیر است[...]
بررسی مسئلۀ تعلیم و تربیت نزد سقراط-افلاطون و سوفیست‌ها به‌معنای بررسی نگرش ایشان نسبت به رشد انسان در هستی و چگونگی حرکت آدمی در مسیر نیک‌بختی خویش است. در دوران کلاسیک یونان، سوفیست‌ها بیان کردند که[...]
این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که غزالی تا چه حد در ارائة تعریفی از نفس پیرو ارسطو بوده است و آیا تفسیر وی از علم‌النفس ارسطویی، تفسیری کلامی و الهیاتی است یا تفسیر محض فلسفی است و یا هر دو رویکرد را دربردارد[...]
در فلسفه اسلامی به ویژه در حکمت صدرایی، برای انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خیال و عقل در نظر گرفته می‌شود. انسان در هر یک از این انحاء وجودی، ادراکات و افعال خاص خود را دارد اما برخی ادراکات و افعال نیز به قلب نسبت داده شده است.[...]
واحد و کثیر دو مفهوم مهم و اساسی در تفکر الهیاتی به‌شمار می‌آیند که تبیین ارتباط و نسبت میان آنها همواره یکی از دغدغه‌های اساسی متفکران این حوزه بوده است و هر متفکری مبتنی بر نظام فکری خویش به آن پرداخته است[...]
نگاه به گذشتۀ تاریخی و تفحص و تأمل در آن، سعی در یافتن نقاط تاریک و از نظر دور مانده و حتی مرور و یادآوری مقاطع حساس و سرنوشت ساز آن، نه تنها در تشخیص و تعیین موقعیت کنونی هر فرهنگ و جامعه‌ای مؤثر است، بلکه[...]
باروخ اسپینوزا (1677-1632)، فیلسوف هلندی و پرآوازه قرن هفدهم اروپا، از زمره متفکران بزرگی است که هم به سبب نحله و نظام فلسفی خاصّ و هم به علت سلوک اخلاقی و عملیش مورد توجه فراوان قرار داشته و دارد[...]
سنّتهای فکری ـ فلسفی اسکندریه بعنوان نقطۀ تلاقی و تعامل فرهنگی شرق و غرب و نحوۀ تأثیر و تأثر این حوزه‌ها، از علائق خاص مورخان و محققان تاریخ فلسفه و عرفان بوده و هست، علاقه‌ای که در عین حال با ابهامات و پیچیدگی‌هایی[...]
