چهارچوب نظری فلسفۀ نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورۀ موسوم به روشن‌گری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافت‌های دین‌پژوهی، از جمله باور به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار[...]
«عدالت» آن مفهوم کليدی است که فارابی توانسته است بوسيلۀ آن مبنای نظام تکوينی عالم را تشريح نمايد. در ضمن با همين مفهوم و به تأسی از افلاطون آن را در ساختار مدينه آرمانی وارد ساخته و نظام اخلاق فردی[...]
«دهر» معرب کلمۀ زمان و معادل روزگار است. اصطلاح دهریون در اواخر دورۀ ساسانی، ازسوی اعراب مسلمان به پیروان آیین زروانیسم (Zorvanism) اطلاق شده‌است. این تفکر اعتقادی، کیشی انحرافی از دین زرتشتی بوده که[...]
نظريۀ وحدت شخصی وجود، اساس هستی‌شناسی عرفانی است، از اينرو گروهی از محققين اهل عرفان در مقام تبيين و دفاع از عقيدۀ خويش به اثبات برهانیِ اين نظريه اقدام نموده‌اند. حكيم و عارف معاصر، علامه طباطبائی نيز [...]
دو موضوع کاملاً جدای از هم، موجب تحولی عمیق در مطالعه معرفت گردید: نخست آنکه معرفت یقینی نیست و اصلاح‌پذیر می‌باشد. دومین تحول گسترش این طرز فکر که حقیقت معرفت همان حقیقت علوم طبیعی [...]
مارتین هایدگر در کتاب کانت و مسألۀ مابعدالطبیعه، با چشم‌پوشی از تفاسیری که غالباً نقد عقل محض را یک پروژۀ معرفت‌شناسانه دانسته‌اند، آن را به‌منزلۀ اثری هستی‌شناسانه شرح می‌کند. وی می‌کوشد تا معلوم کند که چگونه تمام پاره‌های این اثر کانت[...]
شايد امروزه کسی در تأثير فکر و فرهنگ ايراني بر انديشه يونانی ترديد نداشته باشد؛ چرا که در اين زمينه بغير از شواهد و قراين تاريخی متعددی که وجود دارد، پژوهشهای گسترده‌يی نيز در خلال دو قرن اخير صورت پذيرفته است. از سنگ‌نبشته‌ها و اشياء بدست آمده[...]
در دهۀ 1970 میلادی میان رئالیست‌ها و پسارئالیست‌ها مناقشه‌ای حول محور دو پرسش مطرح بود؛ هدف معرفتی علم چیست و چگونه می‌توان پیشرفت یا توفیق علم را به بهترین نحو تبیین کرد؟ یکی از مهم‌ترین رویکردها نگرش رئالیسم [...]
پدیدۀ «موت» مقوله‌ای است که به غیر از دانش‌های تجربی، از دیدگاه فلسفی، کلامی و عرفانی به‌طورعمیق مطالعه می‌شود و به لحاظ جایگاه بحث، پیوند استواری نیز با ابواب علم‌النفس عقلی و حقیقت روح و مراتب آن [...]
ظهور پدیده‌ای به‌نام «شوراهای کلیسایی» در تاریخ مسیحیت، تماماً یا عمدتاً به‌منظور مقابله با بدعت‌ها و ایجاد وحدتی نسبی در پیکرۀ جوان جامعۀ مسیحی بوده است [...]
