این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که غزالی تا چه حد در ارائة تعریفی از نفس پیرو ارسطو بوده است و آیا تفسیر وی از علم‌النفس ارسطویی، تفسیری کلامی و الهیاتی است یا تفسیر محض فلسفی است و یا هر دو رویکرد را دربردارد[...]
در فلسفه اسلامی به ویژه در حکمت صدرایی، برای انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خیال و عقل در نظر گرفته می‌شود. انسان در هر یک از این انحاء وجودی، ادراکات و افعال خاص خود را دارد اما برخی ادراکات و افعال نیز به قلب نسبت داده شده است.[...]
واحد و کثیر دو مفهوم مهم و اساسی در تفکر الهیاتی به‌شمار می‌آیند که تبیین ارتباط و نسبت میان آنها همواره یکی از دغدغه‌های اساسی متفکران این حوزه بوده است و هر متفکری مبتنی بر نظام فکری خویش به آن پرداخته است[...]
نگاه به گذشتۀ تاریخی و تفحص و تأمل در آن، سعی در یافتن نقاط تاریک و از نظر دور مانده و حتی مرور و یادآوری مقاطع حساس و سرنوشت ساز آن، نه تنها در تشخیص و تعیین موقعیت کنونی هر فرهنگ و جامعه‌ای مؤثر است، بلکه[...]
باروخ اسپینوزا (1677-1632)، فیلسوف هلندی و پرآوازه قرن هفدهم اروپا، از زمره متفکران بزرگی است که هم به سبب نحله و نظام فلسفی خاصّ و هم به علت سلوک اخلاقی و عملیش مورد توجه فراوان قرار داشته و دارد[...]
سنّتهای فکری ـ فلسفی اسکندریه بعنوان نقطۀ تلاقی و تعامل فرهنگی شرق و غرب و نحوۀ تأثیر و تأثر این حوزه‌ها، از علائق خاص مورخان و محققان تاریخ فلسفه و عرفان بوده و هست، علاقه‌ای که در عین حال با ابهامات و پیچیدگی‌هایی[...]
ظهور عصر تجدید حیات فرهنگی (رنسانس) در اروپا مسبوق به علل و عواملی بوده که از زمرۀ آنها می‌توان به رشد نوعی عقلانیت ـ یا اصالت عقل فلسفی ـ اشاره کرد. در منابع مربوط به تحولات سده‌های میانی آمده است[...]
تأثیر فرهنگ یونانی‌مآب بر سنت‌های دینی و قومی مشرق زمین و ظهور فرهنگ‌های تلفیقی جدید،گذشته از شأن و جاذبه‌های تاریخی و تبارشناسانه، از جهت منشأ قرار گرفتن برای تحولات بعدی اهمیت مضاعف پیدا می‌کند[...]
فرض بر آن است که ديدگاه به «تاريخ» و سنت تاريخ‌نويسی و بر مبنای اين دو، نگاه نظری و تاملی به تاريخ که از آن اصطلاح «فلسفۀ تاريخ» را اراده می‌کنيم، به دو دوره کلی قديم و مدرن (جديد) قابل تقسيم است. در ديدگاه قديم و سنتی[...]
با فرض این مسأله که دغدغه اصلی ـ یا یکی از دغدغه‌های ـ کانت در طرح و عرضه «فلسفه نقادی» ناظر به مسأله «مابعدالطبیعه» بوده و از اینرو بخش عمده کتاب «نقد عقل محض» و «تمهیدات» به بررسی مبادی، ساختار، روش، موضوعات و ساختار مابعدالطبیعه[...]
